Pedagogisch Verantwoord

Het woord 'gender' roept veel reacties op in de samenleving. Scholen en ouders worstelen met de vraag hoe ze dit thema op een heldere en respectvolle manier kunnen bespreken met kinderen. Tegelijkertijd blijft het echte gesprek vaak uit. Hoe creëren we een inclusief en veilig klimaat, waarin iedereen zich thuis kan voelen? In deze aflevering verkennen we de verschillende vormen waarin gender tot uiting komt, leggen we het verschil uit tussen expressie, identiteit, voorkeur en sekse én we onderzoeken waar de weerstand bij sommige mensen vandaan komt. Te gast is sociaal-pedagoog Jeroen Horvers, programmamanager LHBTI+ educatie bij het COC.

Het mbo-onderwijs heeft nog altijd een slecht imago, terwijl de vakmensen die daar worden opgeleid broodnodig zijn voor onze samenleving. In deze aflevering onderzoeken we waarom het mbo nog vaak wordt onderschat, wat het mbo precies inhoudt en welke cruciale rol vakmanschap speelt in onze huidige maatschappij. Onze gast is socioloog dr. Rineke van Daalen, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Spelen wordt vaak gezien als kinderlijk tijdverdrijf, maar is dit het hele verhaal? In deze aflevering onderzoeken wij de definitie van 'spel', bespreken we het verschil tussen aanvaardbare en onaanvaardbare risico's tijdens het spelen en behandelen wij de taak die ouders en professionals hebben tijdens het begeleiden van spel. Te gast is Jeroen van Dingenen, speltherapeut, pedagoog en als docent verbonden aan Fontys Hogeschool.

De kinderopvang wordt nog te vaak gezien als een praktisch oppasadres. In deze aflevering verkennen wij de pedagogische taak van de kinderopvang, onderzoeken we de criteria waaraan een goed kinderdagverblijf moet voldoen en benoemen we de vaardigheden die een competente pedagogisch medewerker moet bezitten. Onze gast is Rick Ploemen, pedagogisch ondernemer en docent Pedagogiek, die professionals binnen de kinderopvang opleidt.

De manier waarop we naar kinderen kijken heeft invloed op hoe wij met ze omgaan. In deze aflevering verkennen wij verschillende kindbeelden, koppelen wij deze aan specifieke ontwikkelingsfases en zoeken we uit hoe we zelf een kindbeeld kunnen vormen. Te gast is Age Visser, wijsgerig-historisch pedagoog en docent Pedagogiek, verbonden aan Fontys Hogeschool.

Huilen. Iedereen doet het, maar niet iedereen vindt het makkelijk om zijn emoties te laten zien. In deze aflevering vragen wij ons af hoe ouders kinderen kunnen leren omgaan met hun eigen emoties. We onderzoeken ook de link tussen mannelijkheid en huilen en ontkrachten hardnekkige ideeën over emoties. We gaan in gesprek met 'huilprofessor' Ad Vingerhoets, emeritus hoogleraar Emoties en Welbevinden aan Tilburg Universiteit.

Kindermishandeling is het tegenovergestelde van 'pedagogisch verantwoord'. In deze aflevering vragen wij ons af of kindermishandeling overdraagbaar is, hoe je het kan signaleren of herkennen, welke vormen van kindermishandeling te onderscheiden zijn en waarom mensen kindermishandeling plegen. We gaan in gesprek met Ted Kloosterboer, directeur van Stichting Praat, gastdocent binnen diverse opleidingen en ervaringsdeskundige.

Niet iedereen kan meedoen binnen het algemene, reguliere onderwijs. Voor deze kinderen en jongeren is het 'speciaal onderwijs' in het leven geroepen. In deze aflevering proberen we erachter te komen wat het speciaal onderwijs te bieden heeft, wat er beter kan en wat de jeugdigen nodig hebben. Wij gaan in gesprek met Steffie van der Meijden, leerkracht in het speciaal voortgezet onderwijs en Leraar van het Jaar 2022. 

Voor veel jongeren is het nog steeds niet makkelijk om openlijk uit te komen voor hun seksuele geaardheid, of genderidentiteit. In deze aflevering gaan wij op zoek naar de juiste manier om deze jeugdigen te begeleiden in de zoektocht naar identiteit én hoe de directe omgeving betrokken kan worden. Na het delen van onze eigen visie en een duik in de wetenschappelijke literatuur, gaan we in gesprek met pedagoog, vmbo-docent en ervaringsdeskundige Gino Lokhorst.

De puberteit is een lastige en verwarrende periode in het leven van een opgroeiend mens. Hoe kunnen we pubers het beste opvoeden en begeleiden? Moeten we ze zoveel mogelijk loslaten, of hebben ze juist behoefte aan structuur en duidelijke regels? Nadat wij onze pedagogische visies hebben gedeeld, ons verdiept hebben in het puberbrein en de psychoanalyse, gaan wij in gesprek met Tischa Neve, kinderpsycholoog, auteur (o.a. 'Pubers zijn leuk') en columnist (NRC, Psychologie Magazine, Ouders van Nu en J/M Ouders).

Pesten kan negatieve gevolgen hebben op het leven van een opgroeiend mens. In deze uitzending ontdekken wij wat pesten is, hoe leraren het kunnen signaleren en: hoe elke (professionele) opvoeder het kan aanpakken! Na het delen van onze eigen visie en een duik in de wetenschap, gaan wij in gesprek met socioloog dr. Danelien van Aalst, zij is gespecialiseerd in de rol van docenten rondom pesten.

Opvoeden bestaat grotendeels uit het doorgeven en voorleven van normen en waarden. In deze aflevering zoeken wij uit waar de moderne opvoeder zijn normen en waarden op baseert, hoe dat vroeger ging en hoe wij kinderen kunnen voorbereiden op een samenleving vol tegenstrijdige ideeën. We delen onze eigen visie, raadplegen wetenschappelijke bronnen en gaan in gesprek met dr. Bas Levering, wijsgerig en historisch pedagoog. 

Vrijetijdsbesteding is een groot deel van hoe kinderen hun tijd, naast hun gezin en het onderwijs, doorbrengen. Echter, wordt er op clubs en verenigingen voldoende aandacht besteed aan de persoonlijke ontwikkeling van een kind? In deze aflevering gaan wij antwoord vinden op de vraag of we meer moeten investeren in een pedagogisch verantwoorde vrijetijdsbesteding. We benoemen de clubjes die wij zoal aanhingen, boren de wetenschappelijke bronnen aan en gaan in gesprek met pedagoog Marthe van Voorst van Beest, specialist rondom medeopvoeders in de vrije tijd, verbonden aan het Nederlands Jeugdinstituut (Nji). 

Kinderen spelen steeds minder buiten. Toch laten onderzoekers zien dat het essentieel is voor een gezonde ontwikkeling. In deze aflevering gaan wij op zoek naar de redenen waarom kinderen niet meer buitenspelen, benoemen we de voordelen en bedenken hoe we kinderen de weg naar de natuur weer kunnen terugvinden. We delen onze eigen ervaringen (over het bouwen van hutten bijvoorbeeld), duiken de wetenschap in en gaan in gesprek met pedagoog Jael Nouhet.

Er zijn ouders in alle soorten en maten. Sommige kinderen hebben twee vaders of twee moeders. Missen kinderen van deze LHBT-ouders een belangrijk rolmodel? In hoeverre verschilt de opvoeding van twee mannen of twee vrouwen ten opzichte van een hetero-stel? En: zien kinderen van deze ouders zichzelf vaker als homo, lesbi, bi of transgender? Deze vragen proberen wij te beantwoorden met de hulp van onze eigen inzichten als pedagoog, de wetenschap en een gesprek met professor Henny Bos, gespecialiseerd in homoseksualiteit en ouderschap.

Vroeger was het normaal om kinderen fysiek te straffen. Tegenwoordig wordt het geven van een tik als "onverantwoord" gezien door pedagogen. Toch hebben 73% van de Nederlandse ouders wel eens een tik uitgedeeld. Waarom wordt deze manier van straffen nu afgekeurd? Waar ligt de grens tussen een tik en geweld? En: hoe komen opvoeders van dit patroon af? In deze aflevering bespreken wij dit gevoelige opvoedingsthema met ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. 

Wat betekent het wanneer een kind achterloopt op school? Wat voor invloed kan "een jaartje overdoen" hebben? Zouden wij überhaupt moeten spreken van leerachterstanden? Pedagoog en docent Marcel van Herpen heeft hier een uitgesproken mening over. Met hem gaan wij in gesprek over de pedagogische taak van docenten en zijn kritiek op het huidige onderwijs.

Na groep 8 verandert er veel voor een kind: een nieuwe school, vakken, docenten en vriendschappen. Een nieuwe fase begint. Hoe begeleid je pedagogisch verantwoord de overgang van de basisschool naar de middelbare school? En: welke dilemma’s komen ouders en opvoeders tegen in dit proces? In deze aflevering spraken wij met pedagoog Ingeborg Dijkstra-Verbeek.

De dood kan een lastig en pijnlijk onderwerp zijn, zeker voor kinderen en jongeren. Hoe ga je om met kinderen die een sterfgeval meemaken? Wat vertel je tegen ze? Hoe geef je antwoord op hun vragen, waar je soms zelf geen antwoord op hebt? En: waarom worden er geen standaard voorlichtingen gegeven over rouw en zelfmoord in de schoolbanken? Wij gingen in gesprek met dé rouwexpert van België en Nederland: Manu Keirse (emeritus hoogleraar klinische psychologie).

Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap kan leiden tot FAS (foetaal-alcoholsyndroom), een aandoening met grote gevolgen voor de ontwikkeling van een kind. 1 op de 450 kinderen wordt geboren met deze beperking. Waarom komt het zoveel voor? Hoe gaan wij om met deze kinderen, en hoe kun je ze herkennen? Zouden we strengere maatregelen moeten invoeren rondom de zwangerschap, om FAS te snel af te zijn? Wij gaan in gesprek met Jan de Vries, kinderpsycholoog en behandelaar van kinderen en jongeren met FAS(D).