De Jortcast

Klimaatstress is de nieuwste hype op het gebied van psychische gezondheid. De confrontatie met een onoplosbaar probleem stelt ons voor dilemma’s in ons dagelijks leven. Hoogleraar sociale psychologie Roos Vonk licht toe waarom deze vorm van stress zich bij de één manifesteert in de vorm van vliegschaamte en bij de ander leidt tot frustratie dat opeens ‘niets meer mag’. Want je hoeft geen groene fanaticus te zijn om te lijden aan deze kwaal: ook klimaat-onverschilligen zijn slachtoffer.

De drang naar rijkdom, roem en status blijkt al eeuwen gevierd, maa vooral gehekeld te worden. Filosoof Jeroen Linssen schreef 'Hebzucht een filosofische geschiedenis van de inhaligheid' Dr Kelder, niet vies van een mooi hebbeding, hing aan Dr Linssens lippen.

Jort houdt van Italië, de pakken, de schoenen, de mensen.... Maar het land staat aan de rand van de financiële afgrond. Jorts gast professor Harald Benink pleit voor een positieve benadering van de regering in Rome. Zo krijg je de Italianen sneller mee om te hervormen dan met strenge maatregelen die enkel populisten in de kaart spelen.

In deze jubileumaflevering van de Jortcast bespreekt dr Kelder een van zijn favoriete gesprekken uit de Nederlandse TV-geschiedenis: het gesprek tussen Willem Oltmans en Adriaan van Dis in 'Hier is... Adriaan van Dis' (1985). Een elitair boksgevecht gelijkwaardige opponenten en spanning van begin tot eind: een interview zoals we ze nog zelden zien, aldus dr Kelder.

Weinig slaap nodig? Dat denk je maar: als je door je alarm wakker moet worden, slaap je waarschijnlijk niet voldoende. Zonde voor jezelf en de maatschappij, want wat er tijdens slaap in de hersenen gebeurt is 'magisch'. In deze Jortcast legt slaap-expert Els van der Helm uit waarom en geeft ze tips voor een goede nachtrust.

Het taalgebruik van cultureel-linkse politici is veel complexer dan dat van hun rechtse collega’s. Dat blijkt uit een analyse van politieke speeches van door dr. Bert Bakker, politicoloog aan de Universiteit van Amsterdam. Wat zit hierachter: zijn rechtse politici populistischer of zit links vol met elitaire progressievelingen die graag met dure woorden smijten?

Docenten komen er slecht vanaf in de Nederlandse literatuur. Ook hersenen worden aangestast door vetzucht en de landschappen die jij zo leuk vindt dat je ze op Instragram post zijn volgens de kenners helemaal niet zo waardevol. Deze thema's komen aan bod in deze speciale Jortcast. Vers gepromoveerde jonge doktors verdedigen hun onderzoek nogmaals in Dr Kelder en Co.

De zucht naar macht als je rijk bent. Voor elites in de meest succesvolle markteconomieën bleek het het begin van het einde. Professor Bas van Bavel is econoom en historicus in zijn boek 'de onzichtbare hand' geeft hij aan dat alle succesvolle markteconomieën zo ten onder gegaan zijn. Azen de rijksten der rijken nu ook op de macht, niet wetend dat dit het einde van het systeem kan betekenen? In deze Jortcast spreekt Van Bavel over deze weg naar de ondergang.

Verliefde vogels, reinigende bacteriën en de teloorgang van de Nederlandse taal. In deze podcast bespreekt doctorsassistent Milou drie vrouwelijke, pas gepromoveerde wetenschappers die te gast waren in dr Kelder en Co om hun proefschrift te verdedigen.

Een hele generatie wordt op dit moment te verwend opgevoed, vindt hoofddocent psychodiagnostiek Jan Derksen (RU), waardoor zij uitgroeien tot tropische visjes die niet opgewassen zijn tegen het echte leven in de Noordzee. Hoe heurt het dan eigenlijk wél? In deze aflevering bespreekt Derksen opvoedingstechnieken en tuchtstrategieën voor weerbare, welgemanierde kinderen.

Regelmatig mediteren zou je innerlijke rust en vrede met jezelf geven. Een beter leven. Maar nut ervan is nooit bewezen, zegt microbioloog en columnist dr. Rosanne Hertzberger. Wetenschappelijk onderzoek waaruit blijkt dat mediteren werkt is veelal gedaan door mensen die in mediteren 'geloven', en daardoor dus onbetrouwbaar. Hertzberger waarschuwt voor misbruik van de wetenschap.

Loonmatiging is al decennia het devies in polderland: we houden de stijging van de lonen beperkt om te zorgen dat er voldoende werkgelegenheid is. Contraproductieve economische politiek, betoogt emeritus professor Alfred Kleinknecht al jaren. Want hoger loon zorgt voor meer technologische investeringen en dus voor een hoogwaardiger economie. In deze aflevering legt hij uit waarom we af moeten van die eeuwige loonmatiging.

Midden jaren negentig startte project-JSF. Na jarenlang geteisterd te zijn door technische tegenslagen, vertragingen en kostenstijgingen rolt in Texas deze maand eindelijk het Nederlandse model van de band. Defensiespecialist dr. Dieuwertje Kuijper spreekt met Sander Schimmelpenninck over of ons militaire apparaat straks daadwerkelijk iets voorstelt.

Bij economische studies als Bedrijfskunde ontbreekt het aan ruimte voor maatschappelijke vorming. De managers van morgen leren veel over hoe je winst maximaliseert en productiviteit verhoogt, terwijl er maar weinig aandacht is voor ethiek en morele kwesties. En wie financieel kapitalisme zaait, zal botte horkIn deze Jortcast pleit filosoof dr. Jelle van Baardewijk voor verandering. Tijd om na te denken over wat de samenleving oogst als zij mechanisch, financieel kapitalistisch denken zaait.

Het fotograferen van de eigen tronie is een populaire hobby. De duckfaces en onrealistische erotische zelfportretten schieten voorbij op Instagram, Snapchat en Facebook. Voor dr Kelder reden om zich af te vragen of het niet een tandje minder kan, qua ijdelheid. Wat betekenen deze selfies op social media voor de ontwikkeling van jongeren? Een gesprek met dr. Annemarie van Oosten die promoveerde op het effect van sexy selfies.

Opoffering van eigen vermogen om ieders welzijn in de samenleving te bevorderen. Wat is belasting betalen toch mooi! Maar nog altijd schrikken we van blauwe envelopjes en kunnen we het vergelijken van ons bruto en netto inkomen ook wel zelfkastijding noemen. Waar zijn onze morele principes en hoe beïnvloeden zij ons financiële gedrag? Jeroen van Baar promoveert op het onderwerp en bespreekt zaken als erfbelasting met Sander Schimmelpenninck.

Als de Nederlandse arbeidsmarkt net zo gendergelijk zou zijn als die is in onze buurlanden geeft dat de economie een impuls van 114 miljard euro, volgens een McKinsey-rapport. Helaas is deeltijdgedrag een trend die in Nederland maar niet uit de mode raakt. Sander Schimmelpenninck bespreekt met politicoloog dr. Liza Mügge (UvA) waar het mis gaat.

Intellectueel gezien is god overbodig geworden door wetenschap. Maar dat weerhoudt religieuze mensen niet van het geloof in één of meerdere opperwezens. In deze podcast vertelt de religie-kritische Vlaamse wetenschapsfilosoof Maarten Boudry onder andere over het verband tussen secularisering en de opleving van religie in de publieke ruimte, en de risico’s van religie voor de maatschappij.

Aan het einde van het jaar kan het programma dat haar bestaansrecht ontleent aan hypes en hysterie niet anders dan een deskundig doctor uit te nodigen om de proefballonnen, nepnieuwtjes en trending topics van 2018 door te prikken. De centrale vraag: wat is de invloed van al die hypes op de uiteindelijke politieke besluitvorming? Een relativerende overpeinzing met prof. dr. Rens Vliegenthart, hoogleraar media en samenleving aan de UvA en lid van de Jonge Akademie (KNAW).

In 2018 balde de vrouw haar vuist, de man vertwijfeld en bedremmeld achterlatend. In deze aflevering praat publiciste Maartje Laterveer ons bij over de sneue, onderdrukte, achterblijvende en deerniswekkende species der mannen. Een gesprek over herhaling van de geschiedenis, monomanie en, wat een prachtig woord: kwetsbaarheid.