De Jortcast

Jort buigt zich over lobbyisten, want wie is er eigenlijk de baas; bedrijven, burgers of buitenlui? Met prof. dr. Caelesta Braun. Voorts, alles wat u altijd al over ons nationale symbool, de koe, wilde weten maar niet durft te vragen nu die bonte strontmachines het gedaan hebben. Met kunstenares dr. Marleen Felius. Daarnaast jonge doctor Willemke Stilma over buikligging op de Intensive Care en een belletje met GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee  over de minderbedeelden.

Ervan uitgaande dat oorlogszucht nu eenmaal in de mens zit: moeten we pacifistisch pogen te zijn, of standvastig optreden? In dit enigszins uit de hand gelopen academisch kwartiertje proberen Jort en zijn gasten psycholoog dr. Martin Appelo en sanctie-expert mr. Heleen over de Linden eruit te komen.

In theorie sanctioneren we Rusland, in de praktijk doen we kleptocraten onze fabrieken cadeau. Raken de sancties tegen Rusland doel of schieten we vooral in eigen voet? In gesprek met mr. Heleen over de Linden over geplaagde en profiterende oligarchen.

Niet eerder verlieten er zoveel Kamerleden in zo weinig tijd het parlement. De redenen zijn ook anders dan gewoonlijk, constateert psycholoog dr. Martin Appelo. 

Hebzucht, hoogmoed, lust, afgunst… Aan de hand van de zeven zonden analyseert Appelo de hel die wij op aarde gecreëerd hebben, die de Tweede Kamer heet. Verder wenden we de steven richting Rusland: zijn de sancties aan het adres Russische oligarchen wel zo’n straf? Het verhaal doet de ronde dat de fabrieken die wij achterlaten  cadeau worden gedaan aan kleptocraten. Met mr. Heleen over de Linden, is gespecialiseerd in sancties en weet hoe dat zit. Jonge doctor Anne de Munter weet hoe moeilijk het is om gereformeerden zich te laten vaccineren, maar er is hoop. 

Er is op universiteiten en in de wetenschap tegenwoordig niet vanzelfsprekend nog ruimte voor tegendraadse onderzoekers. Wat is goede wetenschap precies en hoe kunnen we dat faciliteren op universiteiten? Daarover praat Jort na met zijn gasten prof. dr. ir. Nico van den Brink van de Wageningen Universiteit en prof. dr. Jan Bransen.

Bijen en vlinders, op wegen kon je ze al zelden bekennen, maar op de velden vliegen ze je  ook niet echt meer om de oren. We gebruiken tegenwoordig minder gif, maar wát we gebruiken, is toxischer. En dan zijn er nog stoffen als lood en kwik, en het groeiende probleem van medicijnresten. Met de Wageningse prof. dr. ir. Nico van den Brink van de Wageningen Univeresiteit duikt dr Kelder in de milieutoxicologie en stuit op allerlei effecten in zoogdieren en vogels waar we nog maar weinig van weten. Het artikel op Follow the Money: "Toxicoloog Tennekes had al die tijd gelijk over bijensterfte"

Het is een trend op Nederlandse geneeskundeopleidingen: het afschaffen van cum laude voor promovendi. VUmc deed het, nog drie (van de in totaal acht) overwegen het. Het doel? De burnout-epidemie beteugelen. Voor dr Kelder is dat geen argument, maar voor die van de tegendraadse professor Jan Bransen van de Radboud Universiteit is hij wél vatbaar.

Met de Wageningse prof. dr. ir. Nico van den Brink duikt dr Kelder in de milieutoxicologie en stuit op allerlei effecten in zoogdieren en vogels waar we nog maar weinig van weten. Als het aan prof. dr. Jan Bransen ligt, stoppen we overal per direct  met het toewijzen van het predicaat cum laude. Laat mensen zichzelf beoordelen!  En socioloog dr. Kjell Noordzij wisselde voor zijn promotieonderzoek van gedachten met tal van praktisch geschoolden. Veel van hen bljken een grote afstand tot de Haagse politiek ervaren.

In gesprek over alfa's en bètas, kunnen rekenen en niet kunnen rekenen, en onze omgang met urgente en complexe problemen. In de nazit zet dr Kelder de uitzending voort met zijn gasten prof. dr. ir. Herman Russchenberg en dr. Willem Melching.

 In een wereld waar we allemaal hetzelfde moeten vinden, heeft de autonome denker het moeilijk. Als hij daar überhaupt nog in voorkomt. Hoe zou een zelfdenker als Karel van het Reve zich staande hebben gehouden, in tijden van woke geweld en cancel culture? Waar vinden wij in het huidige medialandschap nog grote onafhankelijk denkers? Die vragen liggen voor aan Melching, de biograaf van Karel. Literatuur: De Zelfdenker (https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/zelfdenker-gebonden/) (Prometheus). Karel van het Reve: Voor beginners en gevorderden. (https://www.vanoorschot.nl/karel-van-het-reve-voor-beginners-en-gevorderden/) (Van Oorschot)

De wereld staat in de fik, vrij letterlijk helaas, maar in dr Kelder en Co even geen apocalyptisch gesomber over klimaatopwarming. Wat wel: constructieve inbreng! Prof. dr. ir. Herman Russchenberg komt met manieren om het klimaat te sturen zodat opwarming wordt tegengegaan. Van het nabootsen van vulkanen tot het opspuiten van de Noordpool en het witter maken van wolken.

Een wolkendoctor voor al uw klimaatkwaaltjes Terwijl Nederland gebukt gaat onder een sluier van miezer en grauwigheid, kan de hitte in Zuid-Europa voorlopig niet op. Stel je voor dat je in die temperaturen moest werken, je zou er warempel eerder van met pensioen gaan. Afijn, deze week geen Noord-Zuid tegenstellingen bij dr Kelder, maar oplossingen, voor het klimaatprobleem welteverstaan! Prof. dr. ir. Herman Russchenberg blijft in dat opzicht graag weg bij alle doemscenario’s. Dit is gezien zijn professie misschien ook niet zo gek, want hij houdt zich bezig met climate engineering: manieren waarop we het klimaat zo kunnen sturen dat opwarming wordt tegengegaan. Wat is de potentie van het nabootsen van vulkanen, het witter maken van wolken en het opspuiten van de Noordpool? Russchenberg weet er alles van. Met uitsterven bedreigd: de onafhankelijk denker In een wereld waar we allemaal hetzelfde moeten vinden, heeft de autonome denker het moeilijk. Als hij daar überhaupt nog in voorkomt. Hoe zou een zelfde

In de nazit van de uitzending vorige week praat dr Kelder met zijn twee afval-experts, econoom prof. dr. Raymond Gradus en gedragswetenschapper dr. Kees Keizer, door over alledaagse problemen met afval. Zoals: waar breng je een afgedragen kasjmieren trui heen, als je niet wil dat 'ie op een vuilnisbelt eindigt?

In de zomertijd eet de mens weer en masse op straat en dat leidt tot met rommel bezaaide straten in steden. Gedragswetenschapper dr. Kees Keizer legt uit hoe die bergen afval in de publieke ruimte ontstaan, welke rol 16-jarigen spelen, en wat dat te maken heeft met normoverschrijding en kuddegedrag. 

De planeet wordt geplaagd door plastic, omdat de mens er maar geen genoeg van kan krijgen. Ja, plastic is een wonder, maar wel eentje die de wereld uit mag. In dr Kelder en Co ruim baan voor het plasticprobleem, met econoom prof. dr. Raymond Gradus, die enkele 'oplossingen' fijntjes fileert.

Polymeren of polyminderen?  De plastic berg blijft groeien, ook al hebben we sinds 1 juli een plastic tax en zijn de wegwerprietjes al verbannen. Hoe gaan we om met dit product? Vervangen met papier of glas is niet altijd ideaal en zeker niet altijd zo milieuvriendelijk. Maar recyclen is met meer dan 20 verschillende soorten blijft lastig. Hoe hou je plastic gebruik en verbruik economisch rendabel en vooral, hoe maak je van recyclen een winstgevende handel? Wat kunnen we leren van landen als Japan? Econoom en afvaldeskundige prof. dr. Raymond Gradus licht toe.  Wat zegt u? Schizofrenie? Ruim 1% van de wereldbevolking lijdt aan schizofrenie. Deze psychische stoornis is niet altijd even makkelijk te herkennen, maar onze jonge dr. van dienst genaamd Janna de Boer (RuG) heeft een methode ontwikkeld waarmee ze via taalanalyses schizofrenie sneller herkent. Hierbij heeft ze gebruikgemaakt van de nieuwste technologie zoals Machine Learning (vergelijkbaar met ChatGPT). Via iemands spraakgebruik kun je dan ook s

In de nazit preluderen de heren op wie straks welke lijst trekt en hoe dat politieke landschap er dan komt uit te zien. Ze doen een Pooltje Politiek, waar jij ook aan kunt meedoen. Er is een prijs te winnen! Kijk op Pooltje Politiek (https://www.nporadio1.nl/nieuws/politiek/930b4834-290e-42e3-8c42-3b73a665e944/wie-trekt-straks-welke-lijst-doe-mee-met-de-politieke-pool-van-dr-kelder-en-co) voor het formulier.

Een nieuwe generatie politici is aan zet. Hoe gaat het nieuwe bestuur van Nederland eruit zien? In het tweede deel van dit tweeluik richten we de blik op oneindig en praat dr Kelder met hoogleraar Staats- en bestuursrecht prof. dr. Wim Voermans, oud SP-Kamerlid prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden te Rotterdam en essayist en historicus dr. Geerten Waling uit Leiden. 

Rutte als premier en zijn vijfde kabinet zijn verleden tijd. Wie zag het aankomen, in hoeverre was het onvermijdelijk en in welke staat verkeert de Kamer nu? In het eerste deel van dit tweeluik praat dr Kelder met hoogleraar Staats- en bestuursrecht prof. dr. Wim Voermans, oud SP-Kamerlid prof. dr. Ronald van Raak, hoogleraar Erasmiaanse Waarden te Rotterdam en essayist en historicus dr. Geerten Waling uit Leiden.