De Jortcast

*Brand-editie* In 2025 is AI net zo intelligent als de mens – als men OpenAI-baas Sam Altman mag geloven. Wat betekent al die technologische vooruitgang voor de mens? Net als de uitvinding van de boekdrukkunst, het tijdperk van radio en film, dat van TV en vervolgens de internetrevolutie gaat AI de rol die media spelen in het leven van de mens ingrijpend veranderen. Filosoof en wetenschapper Paul McLuhan zei het al in 1964: The medium is the message. Belangrijker dan de inhoud van het bericht, is de manier waarop dat bericht wordt geleverd. Met de huidige ontwikkelingen rond AI houdt dat onder andere in dat we op een steeds natuurlijker manier communiceren met machines, computers en andere apparaten. Wat betekent dat? Milou Brand in gesprek over de (on)menselijke trekjes van AI met dr. Maarten Sukel, die promoveerde op AI en het boek De AI-revolutie schreef. Ze sluit af met poëzie, ditmaal geschreven door AI-taalmodel Claude in de stijl van Herman de Coninck. 

Jort Kelder is naar een tropisch eiland en presentatrice Jojanneke van den Berge neemt de honneurs waar. Ze belt met europarlementariër Bart Groothuis (VVD/Renew) over de herverkiezing van Trump en de gevolgen voor Europa. Over de kabinetscrisis en de woordkeuze van de politici is dr. Bert Bakker gespecialiseerd in politieke communicatie (UvA) te gast. De jonge dr. is Maarten Sukel die alles weet over de praktische kant van AI, hoe kunnen we het goed gebruiken bij complexe vraagstukken?  En historica dr. Lotte Houwink ten Cate legt uit wat de nieuwe feministische beweging 4B precies is.  

Het was een week met veel spanningen in de samenleving, zowel in de VS tijdens de verkiezingen, als in Nederland na de rellen van de wedstrijd Ajax- Maccabi Tel Aviv. Wat kunnen we verwachten van onze politieke leiders wereldwijd en hoe moeten we met elkaar omgaan in deze tijden van polarisatie en stijgende kosten voor ons levensonderhoud? Te gast bij Jort Kelder in het Allard Pierson zijn prof. dr. Kees van den Bos, hoogleraar Sociale Psychologie en prof. dr. Roel Beetsma, hoogleraar Macro-economie. En wie niet mag ontbreken is doctorsassistent Milou Brand!

Economisch is Europa vies, lelijk en oud. Moeten we om dit tegen te gaan op onze knietjes naar Brussel kruipen om toch nog een keer de handen ineen te slaan? En hoe komen we in hemelsnaam aan die 800 miljard komen die volgens Draghi nodig is om Europa te moderniseren? Te gast is prof. dr. Roel Beetsma, die komt uitleggen welke economische maatregelen Europa moet gaan nemen nu Trump president wordt. Moet het Europese antwoord MEGA zijn, als in Make Europe Great Again?

Het is nog steeds onrustig in Amsterdam na de rellen tussen de supporters van Maccabi Tel Aviv en Ajax. Is dit een trede hoger in de trap van de polarisatie van onze samenleving? En hoe gaat dat nu in de VS na de verkiezingsoverwinning van Trump? Te gast is prof. dr. Kees van den Bos, hoogleraar Sociale Psychologie en gespecialiseerd in maatschappelijke conflicten in de democratische rechtsstaat. Hij is tevens schrijver van de boeken: “Waarom mensen radicaliseren” en “Elkaar eerlijk behandelen”.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 9 november, waar Jort belt met CDA'er Harmen Krul over de rellen in Amsterdam en zijn motie voor een staatscommissie over zorg. Prof. dr. Roel Beetsma geeft tips hoe wij net zo rijk kunnen worden als de Amerikanen (ook met behulp van Draghi). Onze jonge dr. Lotte Brinkhof heeft onderzoek gedaan naar het belang van veerkracht bij senioren. En prof. dr. Kees van den Bos legt uit waarom woorden als garbage Trump mede aan een winst hebben geholpen. 

Hoe word je 'vrij van een staat' en geheel soeverein of autonoom? Een moestuin, zonnecellen en je BSN-nummer verbranden? Of is een enkeltje Paraguay genoeg? Te gast zijn autonomen-expert dr. Luuk de Boer (RUG) en 'soevereine vorst-expert', historicus dr. Joost Welten.  Doctorsassistent Milou Brand leidt het gesprek in met dit artikel: https://www.trouw.nl/buitenland/viruswaarheid-bouwt-in-paraguay-een-toevluchtsoord-voor-nederlanders-die-het-zat-zijn~b4d0bd68/  

Ruim 200 jaar geleden kreeg de over-over-over-over (etc) grootvader van onze huidige koning Willem-Alexander de kroon van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en dat was Willem I.  Wie was deze man die na 18 jaar eindelijk weer voet aan wal zetten aan de kust van Scheveningen en zich gelijk tot soeverein vorst liet kronen in 1815? Wat wilde hij met het toenmalige grote Koninkrijk en waarom zijn 'we' België verloren? Te gast is historicus dr. Joost Welten. Welten publiceerde vorig jaar een dik boek over de hofhouding van Willem I getiteld 'Dansen rond de troon van Willem I'.    

Nu we wachten op de uitslag van de verkiezingen, kijken we nog eens goed naar de die kiezers. Wie zijn toch die soevereinen waar Trump vaak aan refereert in zijn taalgebruik ('swamp') en symboliek? En hoe lijken de Nederlandse autonomen, die zich nu gaan vestigen in Paraguay, op hun Amerikaanse geestverwanten?  Te gast is dé onderzoeker en specialist op dit gebied, dr. Luuk de Boer, gepromoveerd op dit onderwerp in Princeton en nu werkzaam bij de Rijksuniversiteit Groningen. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 2 november. Jort belt met Henk Vermeer (BBB) over anti-homowetgeving in Georgië. We hebben het over de soevereinen, die in de VS en Nederland een steeds grotere groep worden, met dr. Luuk de Boer. En we hebben het over de soevereine vorst, Willem I (1815- 1840) met dr. Joost Welten. En de jonge dr. Geesje Duursma heeft onderzoek gedaan naar gastvrijheid. 

Wie bepaalt wat de president van de Verenigde Staten mag zeggen? Hebben zij de macht in handen of zijn het de puissant rijke donateurs die de regels bepalen? De campagnes voor de verkiezingen van dit jaar zijn de duurste ooit. De campagne van Trump kostte al zo’n 1,5 miljard dollar. Die van Harris zelfs 1,8 miljard. Welke invloed heeft geld op de belangrijkste verkiezingen van dit jaar? Te gast bij Jort Kelder zijn prof. dr. Bastiaan van Apeldoorn, hoogleraar Mondiale Politieke Economie en Geopolitiek aan de VU, prof. dr. Peter Barthel, emeritus hoogleraar astrofysica aan de RuG. En terug van weggeweest: onze doctorsassistent Milou Brand, met een gedicht van Rob van Essen. 

Er is geen lucht, geen geluid en geen weer, en de temperatuur varieert van -180 tot +120 graden Celsius. Ondanks deze onaardse omstandigheden willen we maar wat graag terug naar de maan. De Verenigde Staten, China, Rusland, India en ondernemers zoals Elon Musk hebben plannen klaarliggen. Waarom willen we toch zo graag naar de maan? En waarom hebben we niet dezelfde fascinatie voor de zon? Te gast is hoogleraar astrofysica prof. dr. Peter Barthel.

Het mooiste woord in het woordenboek als het aan Trump ligt? Tariffs. Specifieker: importtarieven. Als gevolg van Trumps protectionistische voorstellen verwachten economen een krimp van de mondiale markt. Prof. dr. Bastiaan van Apeldoorn legt uit dat het hoe dan ook mis gaat: waar wij Trump voorstellen als de enige ‘protectionistische tsaar’, kunnen Harris en Biden er ook wat van.

Op 2 november 2024 is het twintig jaar geleden dat Theo van Gogh werd vermoord door de radicale moslim Mohammed B. B. vond dat Van Gogh de islam had beledigd, onder meer met de film Submission. Van Gogh kon mensen onophoudelijk sarren met het woord. Niet alleen moslims, maar ook joden, christenen en BN'ers. Hij streed, zoals hij zelf verkondigde, voor het vrij woord.  Biograaf en historicus dr. Jaap Cohen schreef zeven jaar aan het boek ' De Bolle Gogh' en is te gast bij Jort Kelder. Cohen heeft twintig dozen aan knipsels en brieven gelezen en 150 mensen rondom Van Gogh geinterviewd. Ook Jort heeft Theo gekend, als collega en tafelgenoot bij debatprogramma's. Was Theo van Gogh uniek in het verkondigen van het vrij woord in columns, tv-programma's en films? Of hoort hij thuis in een Nederlandse traditie van polemisten? 

Dit is de gehel uitzendig van dr Kelder en Co van zaterdag 26 oktober. Jort belt met VVD'er Wim Meulenkamp over kweekvlees. Prof. dr. Bastiaan van Apeldoorn legt uit welk internationaal economisch beleid Harris en Trump willen voeren. Onze jonge dr. Kris van der Pas over het strategisch procederen van ngo's bij asielaanvragen. En prof. dr. Peter Barthel, emeritus hoogleraar Astrofysica legt uit waarom we de maan moeten koesteren en niet ook nog vol moeten bouwen. 

Kunnen we de economische onwtikkelingen voorspellen als Trump de verkiezingen wint? Welke lessen kunnen we trekken uit de onderzoeken van de winnaar van de Nobelprijs voor Economie, Daron Acemoğlu? En hoe gaat het met onze eigen economie en het inkomen van de burger? Is Nederland de beste plek om te wonen? Te gast bij Jort Kelder is prof. dr. Coen Teulings, econoom en universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Onlangs verscheen van hem het boek 'The Microeconomics of Market Failures and Institutions' over het belang van gezonde instituties. 

Hedonisme betaalt zich uit, kijk maar naar evenementen zoals ADE. Naast verdoving en beneveling is een bruisend nachtleven een belangrijke magneet voor mensen om naar een stad te trekken. Maar hoe houd je een club hip en levendig in een stad met een groot aanbod? Te gast is dr. Timo Koren, die de clubcultuur onderzoekt in toonaangevende steden als Amsterdam en Berlijn.

Prof. dr. Coen Teulings legt uit waarom Daron Acemoğlu één van de terechte winnaars is van de Nobelprijs voor Economie, die vorige week bekend is gemaakt. Acemoğlu onderzoekt het verband tussen gezonde sociale instellingen en de economische groei. Hoe beter een staat met al zijn facetten zoals bijvoorbeeld onderwijs, hoe beter de economie functioneert. Teulings onderwijst dit ook aan zijn klas van studenten én ambtenaren. Het geheim van een goede economie voor iedereen is stabiele instellingen waar ook die ambtenaar weer werkzaam is.  Voor de shownotes:  Podcast van Teulings en Kelder: https://open.spotify.com/show/4vASbGJSPLHqSKWwfLnK1m Laatste boek van prof. dr. Coen Teulings: The Microeconomics of Market Failures and Institutions De trailer van The Apprentice: https://www.youtube.com/watch?v=0tXEN0WNJUg Podcast met Trump en Impaulsive: https://www.youtube.com/watch?v=xrFdHO7FH8w&t=110s Artikel The Economist: https://www.economist.com/finance-and-economics/2024/10/17/inside-the-secret-oil-trade-that-f

Dit is de volledige uitzending van dr. Kelder en Co van zaterdag 19 oktober, waarin Jort Kelder belt met Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA) over TikTok-moderatoren. Met econoom prof. dr. Coen Teulings bespreken we het werk van Nobelprijswinnaar Daron Acemoğlu en de oorsprong van mondiale welvaartsverschillen. Ook te gast is dr. Timo Koren, die clubcultuur onderzoekt in toonaangevende steden zoals Amsterdam en Berlijn. Onze jonge dr. Annelotte Janse vertelt over samenwerkingen tussen Duitse neonazi’s en rechtsextremisten uit de VS.

Cirkelen de gieren al boven Schoof I? Komt een val van het kabinet sommige politici helemaal niet zo slecht uit? Te gast bij Jort Kelder zijn dr. Bart Jansen, universitair docent bedrijfsethiek en rechtsfilosofie (o.a. in New York en Nyenrode) en dr. Koen Damhuis, politicoloog en universitair docent aan de Universiteit Utrecht.