Nas?l Olunur

“Yaparım Bilirsin” albümüyle hayatımıza girdiğinde yıl 1993 idi. 30 yıl; ne yaparsa aşk ile yaptı. Müzisyen bir aileden gelen, 5 yaşından beri müzikle yoğrulan Kenan Doğulu, Türkiye’nin en sevilen sanatçılarından biri oldu.Doğulu ile çocukluğundan, ailesinden başlayarak “olma yolculuğunu”, zamansız eserler çıkarmanın ipuçlarını, nezaket, neşe, özen gibi kavramları konuştuk… Leziz bir bölüm sizleri bekliyor…Kenan Doğulu sahnesinden de kopya çekeyim; “Bu bölümü dinleyenlerin çocukları iyi okullarda okusun…”

Bu bölümde konuğum bir felsefeci, akademisyen ve çevirmen Ferda Keskin.Ferda Bey, aynı zamanda Türkiye'de Fransız filozof Michel Foucault'yla ilgili en yetkin isim.O, neredeyse çocuk yaşta felsefeci olmaya karar vermiş biri. Keskin'le onun felsefe yolculuğundan yola çıktık, "Felsefe bize ne katar?" sorusuna da yanıt aradık, "iyi yaşam" kavramıyla farklı felsefecilerin kurduğu ilişkiden de söz açtık..."Bu hayatta var olmanın endişesiyle nasıl başa çıkarız?" sorusundan da konuştuk soru sormanın öneminden de... "Bir düşünürün zihninin içine iskemle atıp oturabilmek mümkün müdür?"; hayali bile güzel... Yeni nesilden, eğitimden, "Foucault, Felsefe ve Fenerbahçe"den oluşan 3F'den, yemekten, sinema ve edebiyattan da konuştuğumuz dolu dolu bir bölümü kaçırmayın isterim...Sorumuz da güzel: Nasıl iyi felsefeci olunur?

Gazeteci Nurcan Akad'ın adıyla birlikte hep şu sıfat da gelir "Türkiye'de, bir ulusal gazeteye yayın yönetmenliği yapmış ilk kadın". E tabii mutlaka "medyada kadın gazeteci, yönetici olmak" mevzuları da konuşulur...Bilmeyenler için eksik kalırdı, "tadımlık" bu konulardan da söz açtık ama Akad'ın aile hayatından, operada başlayan iş yaşamından, bir dönemin Ankarasından, 'sol'dan, dostluklardan konuştuk. Ardından 'eski' nesil medya alışkanlıklarının "İyi ki son buldu" dediğimiz tarafları kadar, "Olmazsa olmaz" dediğimiz yanlarından da bahsettik. Nurcan Akad'ın "olduramadıklarından" da, "yeniden başlamalarından" da bahsederken hem iyi gazeteciliği hem iyi yöneticiliği tartıştık. Dinleyiniz...

Bu bölümde konuğum çocuk, genç ve yetişkin psikiyatristi Yankı Yazgan.Yazgan ile sohbete onun çocukluğundan başladık; "kendi krizini, başkaları için fırsata dönüştüren" babasından, iyi bir okur olmanın, okumanın, yazmanın, not almanın, dinlemenin, "senden istenmediği halde merak ve ilgiyle yapılanların" bize getirdiklerinden konuştuk...Sonra biraz bugünün çocuk ve gençlerin içinde bulunduğu ortamdan bahsettik, nasıl daha iyi olunabilir konuşarak düşündük...  Sık sık "Evet bunu yaşıyoruz" diyeceğiniz, duygudaş bir bölüm sizleri bekliyor. 

Şovmen, tiyatro oyuncusu-yönetmeni-yapımcısı, kitaplara da ses veren bir seslendirme sanatçısı, fotoğrafçı, aktör... Bu bölümde konuğum Okan Bayülgen.Bayülgen ile sözü üretmekten açtık. 90'ların dünyasından, o günlerdeki televizyon programlarından da konuştuk ailesinden de, psikolojiden de söz açtık multidisipliner olmaktan da, Gezi mevzuunu da konuştuk 2 yıllık ambargosundan da... Bayülgen'in oynadığı, yazıp yönettiği tiyatro oyunu III. Richard'ın bir bölümü de girdi podcastimize...Bu metni yazarken ilk, bir yazım hatasıyla -belki de Freudyen bir sürçmeyle- "Bu bölümde konuğum Okan Bayülgen'ler'" yazmışım; çoğul ekiyle...Bölüm biraz da öyle; çok yönlü bir sanatçının farklı açılardan dinlenebileceği bir bölüm, pek çok Bayülgen var. İyi dinlemeler.

Bu bölümde konuğum simültane tercüman, tiyatro ve sinema oyuncusu Serra Yılmaz.Gazeteci yazar Emine Uşaklıgil'in onu tarifiyle, "Serra Yılmaz, tiyatro ve sinema oyuncusu olması bir yana, kabiliyet yelpazesi şaşırtıcı ölçüde geniş bir sanatçı. Türkiye de Türk, İtalya'da İtalyan, Fransa'da Fransız. Simültane çevirmen. Gençliğinde aktivist, bugün dünya ve Türkiye'nin geleceginden endişeli. çok okumuş, okuduklarını özümsemiş, sanattaki gelişmeleri sürekli takip eden meraklı bir insan. Hem gurme hem yaratıcı bir asçı. İflah olmaz bir seyyah. İronik durumları gözünden kaçırmayan, esprili, eğlenmeyi seven, eğlenceli, kendi esprileri de dahil kahkahayı rahatça patlatan, kendisiyle barışık bir kişilik".İşte bu "kişilikle" şahane bir sohbet yaptık. Hem tiyatro ve sinemada oyunculuğun hem simültane tercümanlığın mesleki derinliklerine indik. Her şey bir yana bambaşka bir İstanbul'u andık, "neşeli bir devrimden" söz açtık... Lezzetli, neşeli, bol hatıralı, mavi bir bölüm; dinleyiniz...

Konuğum moda tasarımcısı, sanatçı ve öğretim üyesi Hüseyin Çağlayan. Yaratıcılıkla, yaratıcı süreçlerle ilgilenen herkesin dinlemekten memnun olacağı, faydalanacağı leziz bir bölüm.Çağlayan ile hem yaratıcılığın ne gibi süreçlerle meydana geldiğini konuştuk hem de onun "Londralı, Kıbrıslı ve Türk" kimliklerinden yola çıkarak, göç, kimlik gibi meseleleri, öğrenci olmayı, öğretmeyi, sanatı, çok hızlı değişen dünyada zamansız işler yaratma kavramını masaya yatırdık.

Bu bölümde konuğum yazar Ayşe Kulin.Dünyadaki değişimlerin çarptığı, varlıklarını yok ettiği ama her zaman dik durmayı bilmiş iki köklü ailenin evladı Ayşe Hanım.30 yaşında 4 erkek çocuk sahibiyken pek çok farklı iş denemiş, hep var olma çabası vermiş, çok okumuş, çok yazmış, belli değerlerden ödün vermemiş biri. Ayşe Kulin ile yazarlığı, kadınlığı, anneliği, bu ülkenin sorumlu bir vatandaşı olmayı, üretkenliği konuştuk.Çok çalışmanın, hazırlıklı olmanın ve her şeyin değişebilir olduğunu bilmenin farkındalığında, hareketli bir yaşam onunki. Güleç ve samimi bir yayın; dinleyiniz...

Bu bölümde konuğum gıda mühendisi Bülent Şık. Bir akademisyen, çevre ve insan hakları aktivisti, barış akademisyeni olan Şık ile gıdalarımızı konuştuk. Özellikle de son kitabından yola çıkarak "çocuklar ve gıda güvenliği" mevzuunu masaya yatırdık.Konuşmamızdaki birkaç başlığa da değineyim...İşlenmiş gıda nedir? Bütün işlenmiş gıdalar kötü mü?* Ambalaj kötü mü?Bir gıda mühendisi ne yapar, hangi alanlarda çalışır?* Çocukların gıdasına hassasiyet niye büyüklerinkiden daha mühim.Gıdadaki en büyük tehlikeler neler? Bu tehlikelere karşı neler yapılabilir?Alışveriş yaparken, gıdaları yıkar ya da saklarken nelere dikkat edebiliriz?Kurşun, obezite, gıda etiketleri, tarım, toksik kimyasallar...Gıda güveliği meselesi bireysel mi, toplumsal mı? Birlikte neler yapabiliriz?Dinleyiniz....

"Osmanlı'nın torunlarıyız", çok yaygın bir söylem. Ancak biraz zahmetsiz ecdad sahibi olmuş olabilir miyiz? Padişahlar, seferler, sınırlar, saraylar bir yana Osmanlı İmparatorluğu'ndaki toplumsal yaşam hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz?Bu bölümde konu Osmanlı, Osmanlı İstanbul'unda toplumsal yaşam ve konuğum ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü bölüm başkanı, öğretim üyesi ve yazar Prof. Dr. Ebru Boyar.Ebru Boyar'la Samsun Anadolu Lisesi'yle başlayan, ODTÜ ve Cambridge'le devam eden eğitim hayatından, önce diplomat sonra akademisyen olmak isterken tarihçiliğe uzanan yaşamından konuştuk.Ama daha çok Osmanlı İstanbul'unda toplumsal yaşamdan söz açtık..."Osmanlı İstanbul'unda... Padişah ile halkın ilişkisi nasıldı?İstanbul'un sınırları neresiydi, doğası, evleri nasıldı?Halk nasıl eğlenir, ne yer ne içer, nasıl giyinir, neler seyrederdi?Kadın, erkek, çocuk ve hayvanların konumları neydi?Padişahlar nelerden çekinirdi? Değişimler nasıl olurdu? Osmanlı uzun yıllar kendini nasıl bu kadar sürdürebildi?"Dinleyin; çok güz

Bu bölümde konuğum profesyonel bilardo oyuncusu, Türkiye'yi pek çok kez dünyada temsil etmiş, dünya şampiyonu olmuş bir isim; Semih Saygıner.Aynı zamanda profesyonel konuşmacı olan, Türk Sanat Müziği icra eden Saygıner, tam bir Nasıl Olunur karakteri... Başarı ve başarısızlıklarını parçalara ayırıp her birinden dersler çıkaran, en olumsuz durumları bile ajitasyonsuz öğrenmeye dönüştüren, 7.5 yıl bıraktığı spora dönüp 57 yaşında dünya kupası alan, ruhuna-vücuduna iyi bakmak için elinden geleni yapan, 26 yaşında başladığı dil öğrenme serüveninde çok yol kat etmiş, çok dinlenesi bir isim Saygıner... Şahane bir bölüm daha sizleri bekliyor.

"Bir meraklı öğretmen neleri değiştirir?"Nasıl Olunur'un bu bölümünde konuğum öğretmen ve tasarımcı Emre Alettin Keskin.Uşak'ta doğup büyüyen, Eskişehir'de okuyup İstanbul'da görsel tasarımcılığa başlayan Keskin'in öğretmen olmaya karar verişi ve Van'daki bir ortaokula atanmasıyla başlıyor her şey. Öğrencilere farklı yollarla ulaşmak, yeni nesil müfredatlar hazırlamak, merak kütüphanelerinin ardından hayal gücü merkezleri tasarlamak.Merak, hayal gücü, eğitim, hikâye ile anlatmak, öğretmenlik, çocuklar, yaratıcılık, sanat, müfredat tasarımı, sosyal girişimcilik...Bu bölüm çok fazla mevzuu içeriyor. Dinleyiniz....

Bu bölümde konuğum bir çizer, araştırmacı ve yazar Bartu Bölükbaşı.Bartu, çizgi romanlarını kendi yazan, kendi resimleyen biri. Ahmet Ümit'in 'Elveda Güzel Vatanım' adlı eserini çizgi romana dönüştüren, Gesar: Yokbol Başlıyor adlı bir çizgi romanı, Gesar: Tutuşan Bozkırlar adlı bir romanı olan Bölükbaşı'nın son eseri Türk Mitoloji Atlası.Atlas, Türk Mitolojisi'nin yok edilmeye çalışılan, saklanan ya da unutulan parçalarını, kökenleri ve nedenleriyle bir araya getirirken Türk Mitolojisi'ne damga vurmuş kadın ve erkekleri, devleri, canavarları çizimlerle ete kemiğe büründürüyor.Bartu Bölükbaşı ile bu atlası yapma motivasyonunu, Türk Mitolojisi'nin ortak özellik ve karakterlerini, dünyada yükselen mitoloji sevdasını, bilgisayar oyunları, yazılı eserler ve müzikle başka kanallara ulaşan mitolojik dünyayı, çizerler için Türkiye şartlarında eğitim görmeyi, çalışıp var olabilmeyi ve daha pek çok konuyu konuştuk.

Bu bölümde konuğum, çok kişinin hobi gibi göreceği merakından etkileyici işler, projeler yaratmış, pek çok insanı etkilemiş biri; Mardinli uçurma sanatçısı Zahit Mungan. Uçurtmanın Zahit’in hayatında yarattığı değişimlerden başladık muhabbete, Mardin’in gökyüzüyle ilişkisinden uçurtmanın tarihine pek çok konuda sohbet ettik.

Bu bölümde konuğum bir doktor; cerrah ve akademisyen Prof. Dr. Cem Terzi.Cem Terzi, kolorektal cerrah. Ve alanındaki en iyilerden biri. Ama biz Cem Terzi ile özellikle dönemin en öne çıkan sorunlardan birini, doktor ve hemşireler başta olmak üzere tüm sağlık çalışanlarına yönelik şiddet ve kötü muameleyi, bunların kök nedenlerini konuştuk.Doktorun hastanın hısmı haline gelmesi ya da getirilmesi, "Giderlerse gitsinler" söylemi, özel hastaneler, araştırma hastaneleri, yeni nesil eğitim, sağlık turizmi denilen kavram, sağlıkta katkı payı, "iten kuvvetler-çeken kuvvetler" ve daha pek çok konuyu masaya yatırdık. Benim en az araya girdiğim, sorunu ve çözüm önerilerini anlamaya çalıştığım bölümlerden biri. "Niye böyle?"yi merak edenler için çok etkili...

7 Mehmet... 1937 yılında kurulmuş; dede, baba ve şimdi torun, üç nesil, Antalya’nın hatta Türkiye’nin simge restoranlarından biri olmuş.Yaşar Kemal, restoranın anı defterine "Akdeniz lokantası... Akdeniz kadar büyük ve güzel" yazmış.Aydın Boysan, "Bir restoran bir şehre, hatta bir ülkeye simge olabilir mi? Elbet olur" satırlarıyla onurlandırmış.Kimi Sezen Pilavı, kimi efsanevi kabak tatlısı, kimi oğlak köftesi, kimi salataları, kimiyse tandır ya da bademli gridası için 7 Mehmet Restoran'ın yolunu tutmuş.İşte bu bölümde konuğum, 7 Mehmet'in  sahibi, şefi ve üçüncü kuşak temsilcisi Mehmet Akdağ.Mehmet ile bir restoranı 100 yıla yakın işletmenin sırlarından Antalya'ya özgü lezzetlere, iyi yemek için püf noktalarından Sinan Hamamsarılar ile birlikte çıkardıkları kitaba pek çok konuyu konuştuk.

O, sadece adıyla anıldığında bile tanınan bir "rock star"; Teoman. Bugüne kadar sıkı çalıştı, pek çoğunun sözü ve müziği kendisine ait, birçok hit şarkı çıkardı. Film de yaptı, kendisi filmlerde de rol aldı, otobiyografik bir kitap da yazdı. Son senelerde her şeyini kendi tasarladığı özel projeler yapıyor, medyada az görünüyor, sıkılıyor, sıkılmaktan kaçıyor, yeni bir kitap daha yazıyor. Ve çok güzel konuşuyor!Okuyor, düşünüyor, izliyor, değerlendiriyor belki az ama öz konuşuyor.Etkileyici, sık sık güldüren hatta kahkahalar attıran, çok samimi bir söyleşi dinlemek istiyorsanız Teoman Yakupoğlu'na kulak verin.

Bu bölümde konuğum tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, aynı zamanda tiyatroda yönetmenlik de yapmış bir isim Nazan Kesal. Kesal ile “Yaralarım Aşktandır” adıyla sahneye konan tek kişilik oyunundan, dolayısıyla İranlı kadın yazar, şair Füruğ Ferruhzad’dan açtık sözü… Kadınlar, özgürlük, mücadele, var olma tutkusu, ölüm ve yaşam iştahından, varlık ve yokluklardan devam ettik. Nasıl iyi oyuncu, bu toplumda nasıl birlikte daha iyi olunur bunları da konuştuk…

Zeki bir adam Metin Akpınar, yaşama karşı iştahlı… Disiplinli, meraklı, yetenekli, çalışkan, girişken, dinamik. Hem sahnede hem günlük hayatta iyi bir dinleyici. İyi oyuncu, iyi gözlemci, iyi yönetici, zamanlamada iyi. Ve sorumluluk sahibi.Peki böyle biri olmak kolay mı?Kolay olmasa gerek. Yine de bir arayışa çıktık…Metin Akpınar ile ünlü yemek sofralarına olmasa da podcast masasına oturduk “iyi ki Yapmışım” adlı belgeselinin, hakkında yazılan “Sahneye Adanmış Bir Ömür”ün ötesinde bir sohbet yapmaya çalıştık. İnsanın düşünce yapısından girdik oyunculuktan çıktık; ülke halini de masaya yatırdık. Dinleyiniz…

Konuğum Bülent Ortaçgil. Mis gibi, yağ gibi akan bir bölüm...O kadar samimi ki Ortaçgil. O kadar kendini tanımış ki; belli ki çok tartmış, ne istediğini ne istemediğini çok erken zamanlarda bulmuş, bedellerini ödemiş... Kesin ve keskin sözlerden sakınıyor, dinlemekten yana; açık... Deniz gibi devinimli, nehir gibi akan, akıntılarda yıkanan, yenilenen, durulaşan bir müzik insanı...Bülent Ortaçgil ile son albümü 50.5'tan açtık sözü; yeni şarkılarından da bahsettik bugüne kadar gün yüzü görmemiş eski kayıtlarından da...Geçmişten bahsettik biraz; ailesi, dostları, Maarif Koleji, ilk sözler, 'özenmeler', Türkiye'ye farklı bakış, müzikte kalma-müzisyen olarak var olma çabası ve daha pek çok konu...Sonra bugüne geldik; neler yapıyor, nelere önem veriyor... Samimiyet, kendin olmak, dinlediği yeni nesil gruplar, otomobilde müzik dinleyememesi, Bozburun-İstanbul ve daha pek çok mevzuu.Müzisyen olun olmayın, müzikle ilginiz olsun ya da olmasın mutlaka dinleyin. Müzikle ilginiz varsa zaten dinleyin...