Raboresearch Economie

Zijn ouderen meer tevreden met hun inkomen dan jongeren? Hebben lage inkomensgroepen altijd een lagere welvaart dan mensen met meer inkomen? Welke factoren hangen samen met economische, sociale en ecologische welvaart? In deze aflevering bespreekt econoom Suzanne Bijkerk de ongelijkheid in brede welvaart tussen inkomens- en leeftijdsgroepen en waarom deze ongelijkheid (ook voor bedrijven) van belang is. Interview: Rogier Aalders.

Een groeiende groep jongvolwassenen woont nog thuis bij de ouders. Zegt dit iets over de kookkunsten van pa en ma, of zijn schaarse en dure huizen debet aan deze thuiswoontrend? In deze aflevering bespreken Stefan Groot, Carlijn Prins en Nic Vrieselaar de redenen om bij ouders te wonen, gaan ze in op de woonschaamte onder vooral oudere thuiswoners, en staan ze stil bij de vooruitzichten voor woningzoekers.

Waarom speelt de staalindustrie een belangrijke rol in de energietransitie? Hoe is de Europese staalindustrie eigenlijk ontstaan en wat zorgt ervoor dat de huidige productie gepaard gaat met veel emissies? Aan de hand van deze vragen duiken energietransitie-specialisten Eli Elderkamp en Susan Hansen in de wereld van staal. Naast de belangen rondom het klimaat en de leefomgeving bespreken zij in deze aflevering ook de bredere belangen, van regionale economie tot geopolitiek.

Hoeveel groei kan er nog uit de enorm krappe arbeidsmarkt worden gehaald op de korte en lange termijn? Wat zijn de effecten van vergrijzing, migratie en overheidsbeleid op de arbeidsmarkt? Is er zoiets als structurele arbeidskrapte of bestaat dit eigenlijk niet? En wat zit er achter de steeds verder teruggelopen arbeidsproductiviteitsgroei, en hoe krijgen we deze weer op de rit? In deze aflevering bespreken economen Igor Dzambo en Hugo Erken de stand van en de vooruitzichten voor de Nederlandse arbeidsmarkt. Interview: Suzanne Bijkerk.

Zijn er grote verschillen in economische ontwikkeling tussen de Nederlandse regio’s? Wat zijn de economische verwachtingen voor de toekomst? En op welke manier heeft de economie invloed op het welzijn van mensen in de regio? Vragen die voorbij komen in deze nieuwe aflevering van onze Economiepodcast, met regionaal-economen Floris Jan Sander en Rogier Aalders. Ook werpen zij een blik op de noodzaak van bedrijven om duurzaam te ondernemen en bespreken zij hoe het schaalniveau van de regio daarbij een cruciale rol speelt. Interview: Suzanne Bijkerk en Otto Raspe.

Europa kampt met een aantal ernstige structurele zwakheden: gebrek aan belangrijke grondstoffen, gebrek aan een concurrerende industrie en gebrek aan militaire macht. In deze aflevering gaan Maartje Wijffelaars en Bas van Geffen in op de noodzaak tot meer strategische autonomie voor de EU. En bovenal: hoe daar te komen. Interviewer: Elwin de Groot.

Wat is de oorzaak van de Chinese vastgoedcrisis? En wat is de impact daarvan op de Chinese economie? Wat heeft de overheid gedaan om deze crisis te bezweren en zitten er eventueel nieuwe maatregelen in de pijplijn? In deze aflevering laat China-econoom Teeuwe Mevissen zijn licht schijnen op de ontwikkelingen in de Chinese vastgoedsector en geeft hij antwoord op deze vragen. Interviewer: Maartje Wijffelaars.

De auto-industrie is ontzettend belangrijk voor Europa, maar ondervindt hevige concurrentie van Chinese bedrijven. De Europese Commissie verdenkt de Chinese overheid ervan staatssteun aan Chinese autobouwers te verstrekken, waardoor sprake is van oneerlijke concurrentie. Kunnen we rekenen op verhoogde importtarieven voor Chinese auto's? En wat betekent dit voor de relatie tussen de twee grootmachten? Vragen waarop Erik-Jan van Harn en Teeuwe Mevissen in deze aflevering antwoord proberen te geven. Interview: Maartje Wijffelaars.

Terwijl het woningtekort record na record breekt en wonen voor steeds minder mensen betaalbaar is, stevent de nieuwbouw af op een instorting. Sinds de piek in 2022 is de verkoop van nieuwbouwkoophuizen gehalveerd. Ook worden er fors minder bouwvergunningen verleend. Mensen zijn onverminderd op zoek naar woonruimte, maar zagen hun mogelijkheden op de koopwoningmarkt vorig jaar als sneeuw voor de zon verdwijnen door de gestegen rentes. De bouwsector heeft ondertussen te maken met oplopende bouwkosten, en de grondprijzen dalen ook niet zomaar. Het gevolg is een giftige cocktail van vraag- en aanbodfactoren die de woningbouwambities van het kabinet in duigen heeft laten vallen. In deze aflevering bespreken huizenmarkteconomen Carola de Groot, Nic Vrieselaar en Stefan Groot de uitdagingen en wat er nodig is om de nieuwbouw in ons land weer vlot te trekken.

Tegen de achtergrond van de torenhoge inflatie heeft een stevige maatschappelijke discussie plaats over de ontwikkeling van winsten en lonen. Gemiddeld zijn inkomsten uit vermogen – bijvoorbeeld in de vorm van winst of rente – de afgelopen jaren beter op peil gebleven dan inkomsten uit loon. Maar achter dit gemiddelde schuilen grote verschillen tussen sectoren en bedrijven. Bovendien keren bedrijven niet alle winsten uit aan de eigenaren ervan. Ook gebruiken zij hun winsten om investeringen te doen die het toekomstige verdienvermogen van de economie kunnen vergroten. In deze aflevering schetsen Hugo Erken en Stefan Groot het genuanceerde verhaal achter de recente ontwikkelingen van de lonen en winsten in ons land. Interviewer: Ester Barendregt.

Na jaren van voorbereiding, onderhandeling en discussie is de Wet Toekomst Pensioenen goedgekeurd door de Tweede en Eerste Kamer. Door de pensioenhervorming veranderen de spelregels voor de opbouw van je pensioen. In deze aflevering bespreken Leontine Treur en Bas van Zanden wat er voor jou als ondernemer verandert en waar je zelf op kunt letten. Ben je werknemer? Luister dan naar onze eerder verschenen aflevering in deze serie over wat de pensioenhervorming voor jou betekent. Interviewer: Nic Vrieselaar.

Na jaren van voorbereiding, onderhandeling en discussie is de Wet Toekomst Pensioenen goedgekeurd door de Tweede en Eerste Kamer. Door de pensioenhervorming veranderen de spelregels voor het pensioen dat werknemers opbouwen. In deze aflevering bespreken Leontine Treur en Bas van Zanden wat er voor jou als werknemer verandert en waar je zelf op kunt letten. Ben je ondernemer? Binnenkort verschijnt er een aflevering in deze serie over wat deze hervorming voor jou betekent. Interviewer: Nic Vrieselaar.

In de RaboResearch Economiepodcast-reeks ‘Ondernemend naar Brede Welvaart’ praten Martje Fraaije en Sjoerd Hardeman over praktijkervaringen in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie. In deze vijfde aflevering gaan ze niet in gesprek met ondernemers, maar met mensen binnen Rabobank die brede welvaart vanuit de bank proberen vorm te geven. Te gast zijn Nanouk Grootendorst van Rabo Foundation, Peter Smit van het Start- en Scale-up team en David van Lynden van de Circulair Ondernemen Desk. Waarom houden ze zich bezig met duurzaam bankieren? Hoe gaan ze daarbij te werk en waar lopen ze tegenaan? En hoe stellen ze zich de toekomst van duurzaam bankieren voor? Door antwoord te geven op deze vragen krijgen we inzicht in de rol van Rabobank in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie.

De brede welvaart in Nederland is de afgelopen drie jaar nauwelijks veranderd. Hoe kan dat met alle ontwikkelingen van de laatste tijd? Uit onderzoek blijkt dat delen van brede welvaart wel degelijk verslechterd zijn, maar ook dat andere welvaartsdimensies het geheel juist overeind houden. Bovendien zijn er verschillen tussen regio’s. Niet alleen in het niveau van brede welvaart, ook in de scores op de onderliggende dimensies. De ene regio is de andere niet. Dit soort kennis is belangrijk voor (regionaal) welvaartsbeleid. Sjoerd Hardeman en Rogier Aalders gaan er uitgebreid over in gesprek. Interviewer: Suzanne Bijkerk.

Halfgeleiders (chips) zijn cruciale componenten van heel veel apparatuur en belangrijk voor onder meer de defensie-industrie en voor nieuwe technologieën, zoals kunstmatige intelligentie. In deze aflevering bespreken Kan Ji en Lize Nauta de complexe mondiale waardeketens van halfgeleiders: wat zijn de verschillende stadia in deze waardeketens? Welke partijen spelen een belangrijke rol in die verschillende stadia? En welke afhankelijkheden bestaan er zoal? Interviewer: Ester Barendregt.

In de RaboResearch Economiepodcast-reeks ‘Ondernemend naar Brede Welvaart’ gaan Martje Fraaije en Sjoerd Hardeman in gesprek met ondernemers over hun ervaringen in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie. In deze vierde aflevering vertellen Frido Kraanen van ouderenzorgorganisatie Omring en Winfred de Nijs van Bouwbedrijf De Nijs over de kansen en uitdagingen in de transitie. Waar Frido met 5.000 medewerkers in Noord-Holland-Noord duurzaamheid echt een plek geeft in de bedrijfsvoering, is Winfred actief als aannemer en projectontwikkelaar in Noord-Holland met steeds meer aandacht voor houtbouw. Wat de overeenkomsten zijn tussen deze zorgorganisatie en bouwonderneming? Beiden zetten verduurzaming actief op de agenda in de keten door het gesprek aan te gaan met leveranciers en klanten.

Transities zoals verduurzaming, digitalisering en vergrijzing vereisen dat bedrijven kunnen inspelen op veranderende marktomstandigheden. In hoeverre beschikt het Nederlandse bedrijfsleven over voldoende verandervermogen om met deze transities om te gaan? Hoe komt het dat sommige bedrijven wel en andere niet over verandervermogen beschikken? En wat heeft een onderneming behalve verandervermogen nog meer nodig? In deze podcast gaan Suzanne Bijkerk en Sjoerd Hardeman in op deze en gerelateerde vragen.

Hoe inclusief zijn Nederlandse bedrijven en wat levert inclusief ondernemen eigenlijk op in economische zin? In deze aflevering geven Suzanne Bijkerk en Sjoerd Hardeman antwoord op deze vragen. Zij deden uitgebreid onderzoek en evalueren het nut van een diversiteitsbeleid. Ook bespreken zij maatregelen die bedrijven kunnen nemen om diversiteit in de onderneming te vergroten. Bovendien staan zij stil bij trends op de arbeidsmarkt die van invloed zijn op de inclusiviteit van bedrijven. Interview: Ester Barendregt.

In de podcastreeks ‘Ondernemend naar Brede Welvaart’ gaan Martje Fraaije en Sjoerd Hardeman in op de verhalen van ondernemers zelf in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie. In deze derde aflevering vertellen Dick van Aggel van Medicura en Roy van de Moosdijk van Just Rocket Science over de kansen en uitdagingen van circulair ondernemen. Waar Dick probeert voor alle tante Tiny’s een fijn thuis te creëren door benodigde medische hulpmiddelen snel op de juiste plek te krijgen, helpt Roy met het bouwen van lokale allianties. De uitdaging? Partijen verbinden die elkaar versterken.

De oorlog in Oekraïne heeft de Europese economische afhankelijkheid van het buitenland pijnlijk duidelijk gemaakt. Het onderwerp strategische autonomie staat bij EU-beleidsmakers nu dan ook hoog op de agenda. En dat is maar goed ook. Want behalve directe schade door bijvoorbeeld hoge energieprijzen kunnen er ook aanzienlijke indirecte economische effecten optreden, zo laten de berekeningen van RaboResearch zien. Beleidsmakers doen er volgens Erik-Jan van Harn en Hugo Erken dus goed aan om vaart te maken. Interviewer: Ester Barendregt.