Argos

Het nieuws dat de Duitse en Amerikaanse inlichtingendiensten eind vorige eeuw via gemanipuleerde apparatuur allerlei bevriende landen afluisterden, dendert na. Het was een Zwitserse bedrijf (Crypto AG) dat als dekmantel diende om de apparatuur te leveren. De zo gekoesterde neutraliteit van Zwitserland staat ineens ter discussie. Correspondent Renske Heddema over de ophef daar. België gebruikte cryptomachines die aangepast waren om ze makkelijker te kunnen kraken. De Belgen zijn verontwaardigd. Jelle van Buuren, inlichtingenexpert van de Universiteit Leiden, geeft uitleg over de betekenis van de cryptoleaks-onthullingen en waarom de ophef in Nederland veel minder groot is dan in Zwitserland en België. D66-Kamerlid Kees Verhoeven reageert op de internationale commotie en de belangrijke bijrol van Nederland. Voor meer informatie over de 'cryptoleaks' kijk ook op: vpro.nl/cryptoleaks

De Amerikaanse inlichtingendiensten en de Duitse Bundesnachrichtendienst luisterden decennialang belangrijke wereldgebeurtenissen af – zelfs van bondgenoten. Ze kregen daarbij hulp van Nederland. Dat blijkt uit geheime evaluatierapporten van de diensten zelf, die in handen zijn van de Duitse televisiezender ZDF en de Washington Post. Onderzoeksplatform Argos kreeg inzage in deze rapporten en onthult de rol van Nederland bij deze inlichtingencoup. Voor meer informatie over het onderzoek kijk ook op: vpro.nl/cryptoleaks.

Levenslang is in Nederland nog steeds levenslangDrie woorden van de toenmalige minister van justitie Piet-Hein Donner zetten de toon: levenslang is levenslang. Voor Cevdet Yilmaz had die uitspraak uit 2004 grote gevolgen. Van alle in Nederland tot levenslang veroordeelden zit hij het langst vast. In 1983 schoot Cevdet Yilmaz vijf volwassenen en een kind dood in café t Koetsiertje in Delft. Hij kreeg daarvoor levenslang, maar werd begin deze eeuw alsnog opgenomen in een TBS-kliniek. Yilmaz heeft inmiddels de behandeling en een flink aantal jaren resocialisatie achter de rug en woont en werkt nu buiten de muren van de kliniek. Hij is alleen formeel nog geen vrij man. Door de harde lijn van Donner en zijn opvolgers werden alle gratieverzoeken die hij sindsdien deed, geweigerd. De mogelijkheid om vrij te komen na een veroordeling tot levenslang lijkt zo grotendeels een papieren werkelijkheid. Gratie is een gunst en geen recht en ondanks dat alle seinen op groen staan voor Yilmaz, is de schok voor de nabestaanden

Conducteurs en machinisten voelen zich onvoldoende voorbereid op aanrijdingen met een persoon. Dat blijkt uit een enquête die studenten van de Vrije Universiteit onder meer dan 900 leden van de vakbond van spoorpersoneel hebben uitgezet. In Argos praten we met een van de studenten over het onderzoek. De Voorzitter van de Vakbond voor spoorpersoneel (VVMC) Rob de Groot geeft een reactie. Voor meer informatie over het onderzoek kijk ook op: https://tinyurl.com/st9hpfj

“De Amerikaanse overheid heeft het publiek jarenlang voorgelogen over de oorlog in Afghanistan”. Zo luidt de stevige conclusie van een evaluatierapport van de onafhankelijke Special-Inspector General (SIGAR) dat in december naar buiten kwam. Al aan het beginvan het conflict was er het besef dat de oorlog vastliep en nauwelijks te winnen was. In hoeverre wist ook de Nederlandse regering dat de operaties in Afghanistan gedoemd waren te mislukken? Uit recent onderzoek van de Directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie(IOB) blijkt dat de Nederlandse regering de ontwikkelingen van de Kunduz-missie veel te rooskleurig voorstelde. En hoe zat dat bij de operatie in Uruzgan? Argos blikt terug op de Nederlandse missies in Afghanistan en gaat in debat over de lessen die hieruitgetrokken kunnen worden. Voor meer informatie, kijk op: https://tinyurl.com/usfs6hz

Duurzaamheid is hot. Klanten voelen zich beter over het product dat ze in hun mandje gooien en de medewerkers in de productielanden krijgen een beter bestaan, als het tenminste goed gebeurt. 'Hulp door handel' past perfect in de visie voor ontwikkelingshulp die de Nederlandse overheid het afgelopen decennium heeft gepromoot. Maar is de werkelijkheid wel zo rooskleurig als foto’s van blije ananasboeren doen vermoeden? Olivier van Beemen zocht het uit in Ghana en gaat in de uitzending in gesprek met bijzonder hoogleraar ontwikkelingsstudies Paul Hoebink en Oxfam-Novib medewerker Eveline Rooijmans. Voor meer informatie, kijk op: https://tinyurl.com/r762sgo.

IT-expert Arjen Kamphuis is al anderhalf jaar spoorloos. In augustus 2018 keerde hij niet terug van zijn hike-vakantie in Noorwegen. Arjen Kamphuis adviseerde overheden, klokkenluiders en journalisten over digitale veiligheid en was een bekend gezicht in de hackerscene. De Noorse politie gaat er na een intensieve zoektocht vanuit dat hij is omgekomen tijdens een tocht met een kajak. Zijn lichaam is echter nooit gevonden. Dit weekend wordt er in Arnhem een bundel met zijn belangrijkste artikelen gepresenteerd en een tentoonstelling geopend waarin hij centraal staat. Kamphuis’ vermissing mag dan onopgehelderd zijn, zijn vrienden willen zijn werk en gedachtengoed laten voortleven. Vrienden Jos Weijers en Helma de Boer vertellen over Kamphuis, zijn missie en zijn verdwijnen.

Op 13-jarige leeftijd vlucht de Soedanse jongen Khalaf naar Nederland. Een reis van bijna twee jaar, dwars door Afrika en Europa. Volg zijn reis via een interactieve kaart vpro.nl/argos/lees/nieuws/2020/de-reis-van-khalaf De nu 19-jarige Khalaf is een van de bijna 12000 alleen reizende kinderen die zich in de afgelopen tien jaar in ons land meldden. De Immigratie -en Naturalisatiedienst oordeelde dat zijn vluchtverhaal onvoldoende grond bood voor een verblijfsvergunning. Deskundigen maken zich zorgen. De rechten van het kind zouden nu onvoldoende gewaarborgd zijn in het Nederlandse vreemdelingenrecht. Argos schetst het verhaal van Khalaf en de dilemma’s en risico’s bij het beoordelen van het vluchtverhaal van minderjarige asielzoekers. In de studio een gesprek met Bram van Ojik, Tweede Kamerlid van GroenLinks.

Luizen in de Pels, onderzoeksjournalisten over het vakFotograaf Kadir van Lohuizen bedrijft, zoals hij het zelf noemt, ‘visuele onderzoeksjournalistiek’. Vanaf het einde van de jaren ’80 reist hij de wereld rond. Hij deed verslag van conflicten, legde migratiestromen in het gehele Amerikaanse continent vast en volgde diamanten van de mijnen in Congo naar de winkels in New York. De laatste jaren probeert hij de zichtbare gevolgen van de klimaatverandering vast te leggen, niet alleen op foto maar ook op film. Afgelopen jaar resulteerde dat in een documentaire-serie ‘Na ons de zondvloed’ bij de NTR en in een tentoonstelling in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Vandaag is hij te gast in Luizen in de Pels om te vertellen over zijn werk als ‘visueel’ onderzoeksjournalist.

Luizen in de Pels, onderzoeksjournalisten over het vakElke journalist moet goed kunnen rekenen, vindt Winny de Jong, datajournalist bij de NOS.De digitale revolutie van de laatste 20 jaar maakt dat alleen nog maar belangrijker. Kennis van cijfers en online onderzoeksmethoden zijn essentieel voor onderzoeksjournalisten. Zeker in tijden van nepnieuws en feitenvrije meningen. Vooralsnog voelt Winny de Jong zich als datajournalist een eenhoorn onder haar vakgenoten.Wat al dat cijferen op kan leveren, vertelt Winny de Jong in deze aflevering van de Argos-serie Luizen in de Pels, onderzoeksjournalisten over het vak.

Raghdan al-H. is vrijdag in Zweden veroordeeld tot 2,5 jaar cel voor spionage bij onder anderen Iraans-Nederlandse activisten. Hij verzamelde persoonlijke gegevens en speelde die door naar de Iraanse geheime dienst. De straf is gelijk aan de eis van de aanklager. In Nederland bezocht H. demonstraties en conferenties van de Iraans-Arabische Ahwaz-minderheid, waar hij deelnemers filmde. Hij deed dat onder dekmantel van journalistiek werk voor een Arabischtalige internetkrant uit Zweden. De man, een Iraakse Zweed, spioneerde ook bij de televisiezender Alahwaz TV en zelfs bij mensen thuis, waar hij inloggegevens verzamelde en adressen tot in detail fotografeerde. Hij was ook actief in Denemarken en Zweden. In Argos een uitgebreide reconstructie op basis van het strafdossier en gesprekken met doelwitten.

Advocaten maken zich ernstige zorgen om de wildgroei aan juridische letselschadebureaus. Door gebrekkige hulp worden financieel kwetsbare slachtoffers gedupeerd. Ze lopen soms honderdduizenden euro’s aan schadevergoeding mis en raken financieel aan de grond. ‘Er wordt met mindere kwaliteit geld verdiend over de ruggen van de slachtoffers.’

Argos maakte in 2017 een reconstructie over de verdwijning van Fairplay,één van de drie voetbalclubs uit Culemborg. Een club met overwegend Marokkaanseleden. Deze maand werd bekend dat er een onafhankelijk onderzoek komt inopdracht van de gemeente naar de feiten en omstandigheden rond de opheffingvan Fairplay. In de studio de voorzitter Machid el Boustati.

De politie heeft te weinig capaciteit om alle zaken op te pakken. Het Team Kinderporno (TBKK) draaide vorig jaar 800 zaken, maar kreeg ruim 31.000 meldingen binnen. Het Meldpunt Kinderporno kreeg zelfs 220.000 tips, die ieder voor zich weer duizenden foto’s kunnen bevatten. Wat betekent dit voor de slachtoffers? Argos gaat met de tweelingzussen Stefanie en Beatrix op zoek naar de beelden die begin jaren tachtig van hen zijn gemaakt. Lees ook het uitgebreide artikel over de bestrijding van kinderporno: aan meldingen geen gebrek, wel aan politiemensen.

Waarom duurde het vier jaar voor de regering meldde dat er tientallen burgers zijn omgekomen bij een Nederlands bombardement in Irak? Dat wilde de Tweede Kamer deze week weten van Defensieminister Ank Bijleveld. Was het geklungel, een ongelukkige samenloop van omstandigheden of een weloverwogen leugen? Wie in de geschiedenis duikt, stuit op een hardnekkige neiging van het ministerie om incidenten en misstanden onder het tapijt te vegen. Argos blikt terug op eerdere verzwegen affaires en spreekt huidige en voormalige Kamerleden en met een oud-minister over de zwijgcultuur bij Defensie.

Na de moord op Anne Faber door Michael P, die kort daarvoor verdween uit de forensische kliniek in Den Dolder, raakte de verhouding tussen het dorp Den Dolder en de kliniek ernstig verstoord. Hoewel er al 100 jaar psychiatrische patienten in het bosrijke dorp verblijven, had niemand zich tot dan toe echt gerealiseerd dat daar ook eventueel gevaar in school.Het televisieprogramma Medialogica sprak met inwoners van Den Dolder, met medewerkers van de kliniek en met journalisten over de impact van de gebeurtenissen op het dorp en de op de kliniek. Het resultaat daarvan is zondag 1 december te zien op NPO2. Researcher Maud van de Reijt is te gast en vertelt over de totstandkoming van de documentaire.

Ze zijn de stille kracht achter de beste onderzoeksjournalistieke redacties van Nederland. De chefs die het tijdrovende graafwerk mogelijk maken, zonder zelf met de eer te strijken. Als eerbetoon aan hun vak reikt de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) dit jaar een nieuwe prijs uit: Het Vliegwiel. Bedoeld voor de hoofdredacteur of manager die de onderzoeksjournalistiek dit jaar het meest heeft gestimuleerd. De winnaar wordt vrijdag bekend gemaakt, tijdens de jaarlijkse VVOJ-conferentie. Argos spreekt tijdens de uitzending zaterdag, live vanaf de conferentie, met de drie genomineerden, Bjorn Oostra van de Limburger, Joost Oranje van Nieuwsuur en Jeroen Trommelen van Onderzoeksplatform Investico.

Zestig Vietnamese kinderen raakten spoorloos terwijl ze waren toevertrouwd aan de zogenaamde ‘beschermde opvang’ in Nederland. Dit bericht van Argos leidde afgelopen voorjaar tot commotie in de Tweede Kamer. Het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel (EMM) van de politie voert momenteel een onderzoek uit in opdracht van de minister. Wat is er gebeurd met de verdwenen Vietnamese minderjarigen? Argos ontdekte dat een van hen op tragische wijze om het leven kwam.

De Verenigde Naties komen binnen twee weken met een rapport met richtlijnen over hoe militairen bewijs kunnen verzamelen in conflictgebieden. Deze richtlijnen kunnen worden ingezet om militairen te betrekken bij de opsporing van IS’ers. Probleem bij de berechting is nu vaak gebrek aan bewijs. Getuigenverklaringen, gevonden documenten, bomresten of computerschijven ontbreken. Maar militairen zijn geen opsporingsambtenaren en hebben ook niet dezelfde bevoegdheden. Hoe zorg je dan voor betrouwbare en controleerbare bewijzen? En hebben ze daar wel tijd voor? In de studio één van de onderzoekers die meeschreef aan het VN-rapport, Bibi van Ginkel. Zij is werkzaam bij het International Centre for Counter-Terrorism in Den Haag. CDA- tweede kamerlid Martijn van Helvert reageert aan de telefoon.

Veiligheid is topprioriteit bij Defensie. Na twee fatale incidenten in 2016 en een vernietigend oordeel van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid, beloofde de krijgsmacht beterschap. Ondanks de inspanningen om meer aan veiligheid te doen gaat er achter de schermen nog veel mis, zoals bij het transport en de opslag van gevaarlijke stoffen en munitie.